سال اصلاح الگوی مصرف / فرزان شهيدي
سال 1388 با تدبیر حکیمانه رهبر معظم انقلاب به عنوان سال «اصلاح الگوی مصرف» اعلام شده است. این شعار خصوصا با توجه به رکود اقتصادی جهانی ومشکلات اقتصادی ایران شعاری بجا وحائز اهمیت است. در این باره نکات ذیل قابل توجه است:
1/ شعار«اصلاح الگوی مصرف» وصرفه جویی، ناظر به یک راهبرد کلان در عرصه اقتصادی است والبته موضوع تازه ای نبوده ویک دستور شرعی وعقلی است. اما عمل کردن به این شعار در سطح وسیع مستلزم عزمی جدی ونیز برنامه ریزی دقیق ودرازمدت می باشد که دامنه زمانی آن فراتر از سال 88 می باشد.
2/ به نظر می رسد الگوی مصرف پیش از هر چیز به ساختارهای سیاسی واقتصادی ونیز فرهنگی ما بازمی گردد. از این رو مخاطب اصلی این شعار مسئولان ودولتمردان هستند که ضمن رعایت صرفه جویی وارائه الگوی عملی، باید با تعدیل سیاست ها واصلاح ساختارها در جهت بهبود الگوهای غلط مصرف گام برداشته وپس از آن از مردم انتظار داشته باشند تا الگوی مصرف خود را اصلاح کنند.
3/ فرهنگ ایرانی ها از دیرباز متصف به قناعت وساده زیستی بوده است، اما با توسعه شهرنشینی ورشد اقتصاد ونیز ورود الگوهای غلط، مواردی از اسراف خصوصا در میان اقشار مرفه به چشم می خورد این فرهنگ باید با آموزش وتوجیه ونیز ابزارهای بازدارنده قانونی تغییر یابد وفرهنگ مصرف گرایی وتجمل و ریخت وپاش به فرهنگ قناعت وکار وتلاش وتولید سوق داده شود. در غیر این صورت شاهد گسترش فرهنگ اسراف وولنگاری وبه تبع آن عقب ماندن از چرخه توسعه اقتصادی ونیز افزایش شکاف طبقاتی در جامعه خواهیم بود که با شعار عدالت منافات دارد.
4/ بیشترین اسراف در بخش انرژی ونیز کالاهای اساسی همچون نان صورت می گیرد. طبق آمار مصرف بنزین در ایران بیش از سی برابر مصرف متوسط بنزین در خاورمیانه است وبنا بر اعلام وزارت نفت مصرف گاز ما با جمعیت 70 میلیونی برابر 250میلیون نفر می باشد! واین چنین است مصرف آب وبرق وهمچنین نان که آمار آن به مراتب فراتر از استاندارهای جهانی است. شاید یکی از دلایل اسراف انرژی ونان در ایران فراوانی وارزان بودن آن است. طرح حذف تدریجی یارانه ها مطابق برنامه های توسعه کشور، قصد دارد قیمت انرژی را واقعی کند.
اما به نظر می رسد این امر کافی نیست. مساله مهمتر تحول در زیرساخت ها می باشد. برای مثال خودروهای تولید داخل بیش از دو برابر استاندارد جهانی مصرف سوخت دارند، حال چگونه می توان از مردم انتظار داشت در مصرف بنزین صرفه جویی کنند؟
فرسودگی شبکه های آب وبرق وگاز نیز که موجب اتلاف این سرمایه های ارزشمند می شود از جمله مواردی است که باید اصلاح شود وگرنه تنها با صرفه جویی مشترکان گرهی از این معضل گشوده نخواهد شد.
تولید آرد ونان با کیفیت بالا ونظارت بر چرخه تولید تا مصرف آن نیز از جمله اموری است که مقدمه اساسی صرفه جویی در نعمت گندم می گردد وآن گاه حسرت نخواهیم خورد که چرا برابر گندم وارداتی ضایعات نان داریم.
5/ در برخورد با شعار«اصلاح الگوی مصرف» باید از افراط وتفریط خودداری کرد وبه عبارتی نباید با این موضوع مهم برخورد سطحی واحساسی کرد. برای مثال دولت در مقام عمل به این شعار احتمالا بسیاری از هزینه های اضافی وتشریفاتی را حذف خواهد کرد که البته گامی مثبت است، اما مساله مهمتر برنامه ریزی جهت نهادینه کردن صرفه جویی ونیز اصلاح ساختارهاست که در بند 2 به آن اشاره شد.
6/ توسعه همگون اقتصادی وفرهنگی به تدریج زمینه صرفه جویی واستفاده بجا از منابع وذخایر را به دنبال خواهد داشت. برای مثال توسعه سدسازی ویا مکانیزه کردن کشاورزی از اسراف منابع آبی جلوگیری می کند واستفاده از نیروگاه های هسته ای موجب صرفه جویی در ذخایر انرژی فسیلی می گردد. رشد کیفی صنایع مختلف واستانداردسازی آن نیز مانع مصرف بی رویه واسراف در انرژی می شود وبالاخره با رشد فرهنگ جمعی وافزایش آگاهی واحساس مسئولیت همگانی، آحاد جامعه در کنار دولتمردان به این جمع بندی می رسند که باید از منابع وذخایر فناپذیر خود نگهداری کنند واز اسراف وتبذیر پرهیز نموده ونسل های آینده را فراموش نکنند.
بصيرت
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر